Wanneer starten met zindelijkheidstraining?
De richtlijnen om te starten met zindelijkheidstraining is 24 maanden. Dit is enorm afhankelijk van de ontwikkeling van je kind. Sommige kinderen zijn hier op 18 maanden al klaar voor, andere pas op 3 jaar. Starten met zindelijkheid bepaal je dus best niet alleen op basis van zijn/haar leeftijd.
De chronologie in het zindelijk worden bij een kind is als volgt:
- controle over de stoelgang ’s nachts
- controle over de stoelgang overdag
- controle over de urine overdag
- controle over de urine ’s nachts
Start pas wanneer je kind er klaar voor is. Er zijn een aantal rijpheidssignalen waar je op kan letten. Rijpheidssignalen zijn vaardigeden en kenmerken van het kind die samenhangen met zijn ontwikkeling. Te vroeg of te laat starten kan leiden tot een verstoord plaspatroon en blaasfunctiestoornissen.
Vergeet niet: zindelijkheid is geen competitie. Zindelijkheid heeft niet te maken met intelligentie.
Er zijn een aantal rijpheidssignalen waar je op kan letten:
- Gedrag imiteren
- Stabiel zitten zonder hulp
- Stappen zonder hulp
- Kleine voorwerpen oprapen
- Kan nee zeggen, teken van onafhankelijkheid
- Vrijwillige controle over blaas en darm
- Begrijpt richtlijnen en kan ze uitvoeren, begrijpt vragen of uitleg
- Kan nood om stoelgang te maken of te plassen duidelijk maken en geeft meestal zelf vuile/natte luiers of onderbroeken aan
- Steekt graag dingen in containers
- Bewust van blaasprikkels en van het gevoel te moeten plassen of stoelgang te moeten maken
- Begrijpt potjeswoorden en heeft een uitgebreidere woordenschat
- Wil meewerken met en toont interesse in het zindelijkheidsproces
- Grotere blaascapaciteit
- Wil taken zelf volbrengen zonder hulp, trots op nieuwe vaardigheden
- Vraagt naar potje
- Wil proper zijn, voelt zich ongemakkelijk door natte of vieze luiers of onderbroeken
- Wil dezelfde kleren dragen als volwassenen
- Kan zelf kleren naar beneden en boven trekken (aan en uit)
- Stoelgangvrij ’s nachts
- Begint de dingen op hun juiste plaats te leggen
- Kan 5 tot 10 minuten op de pot of op het toilet blijven stilzitten
Kan je 9/21 signalen aanduiden? Dan is het misschien een goed moment om te starten met de zindelijkheidstraining.
(bij kinderen met een vertraagde ontwikkeling: 11/21)
DON’T
Start niet met zindelijkheidstraining wanneer je weet dat er grote veranderingen op komst zijn. Het krijgen van een broer of zusje, een geplande verhuis, overlijden in de familie,…
Tegenwoordig zijn er heel veel mooie en drukke potjes beschikbaar, maar beperk je gewoon tot een simpel potje. Ga ook niet dwingen of straffen.
Hoe start je dan best wel?
Introduceer het potje in je leefruimte waardoor het meer bereikbaar wordt, lees kinderboekjes voor over dit thema, neem je kleintje mee tijdens je eigen toiletbezoek,…
Andere tips:
- Let op je taalgebruik: kaka is niet vies!
- Je kindje bloot laten rondlopen (tijdens de zindelijkheidstraining en in jullie eigen leefomgeving 😉) is helemaal oké!
- Zet je kindje niet te snel op het grote toilet. Hierdoor zal hij/zijn de buik- en bilspieren gaan aanspannen. Zijn voetjes moeten gesteund zijn en zijn heupen en knieën in een hoek van 90°
- Laat je kindje ook niet rechtstaan plassen: rechtstaand plassen is plassen tegen een weerstand. Zo kan je een verkeerde plastechniek in de hand werken.
- Kleding moet praktisch zijn en snel naar beneden kunnen.
- Voldoende water drinken (geen koolzuurhoudende + dranken met cafeïne/theïne). Tijdens de zindelijkheidstraining kan je je kindje meer laten drinken. Hierdoor zal hij vaker naar het toilet moeten gaan en vergroot dus je leerproces.
- Geen vaste schema’s/plassen op bepaalde tijd, niet haasten. Laat je kindje zelf voelen naar de aandrang en hierop leren anticiperen.
- Leer ze niet aan om te persen (duwen/niezen)
- Een onderbroekje onder de pamper kan helpen om je kindje beter te laten voelen wat nat is.
- Belonen met bravo, handgeklap, stickers,…
- Heb aandacht voor constipatie!
Als je kindje klaar is voor de zindelijkheidstraining kan dit relatief rap gaan. Veel kindjes zijn al zindelijk op 5-9 dagen. Meisjes zijn sneller rijp dan jongen.
Heb je problemen? Weigert je kindje? Geraakt hij gefrustreerd?
Stop dan even met de zindelijkheidstraining. Een korte pauze kan nooit kwaad.
Hierna kan het soms nodig zijn om rustiger op te bouwen. Eventueel eerst een onderbroekje en pamper, daarna met de pamper op het potje,…
Vergeet vooral niet: het is jouw kind dat beslist wanneer het zindelijk wordt.
Wanneer zoek je hulp van een bekkenbodemtherapeute?
- Is je kindje na de leeftijd van 4 jaar nog niet droog overdag? Dan kan je altijd een bekkenbodemtherapeute consulteren voor extra tips of om te kijken waar de problemen liggen.
- Is je kindje niet droog ’s nachts? Een kindje “moet” pas ’s nachts zindelijk zijn vanaf een leeftijd van 6 jaar.
- problemen met stoelgang: Constipatie, harde stoelgang of vuile streepjes in het broekje (overloopdiarree)
Referenties
- Kaerts N, Van Hal G, Vermandel A, Wyndaele JJ. Readiness signs used to define the proper moment to start toilet training: a review of the literature. Neurourol Urodyn 2012; 31(4):437-440
- Kaerts N, Vermandel A, Lierman F, Van Gestel A, Wyndaele JJ. Observing signs of toilet readiness: the results of two prospectieve studies. Scand J Urol Nephrol 2012; Early Online, 1-7 (Epub ahead of print)
